DURSUN ERMEYDAN

Ozan.

 

DOĞUMU: Egitmen bir babanın beşinci  evladı olarak 1943 yılında Maraş'ın Variyanlı  köyünde doğdu. 

ÖĞRENİMİ: İlkokulu   köyünde,  bir müddet  esnaflıktan sonra orta okulu (İmam Hatibin  orta kısmını), Ticaret Lisesini Maraş'ta bitirdi.  Yüksek okuldan sonra  orman teşkilatına girdi.

HİZMETİ: Uzun yıllar Şeflik ve arkasından Müdürlük   yaptıktan sora 2008'de emekli oldu.

HOBİLERİ:  Şiirin yanısıra  makale ve hikaye yazmayı, fıkrayı ve fıkra anlatmayı, bilgisayar kullanmayı  sever.

OKUMAK: Okumak  onun için bir ödev gibidir. Sanki biri ona ödev vermiş, yarın soracakmış gibi okur, kendini sorumlu hisseder.

Güzel denebilecek bir kütüphaneye sahiptir. Okumadığı bir  eseri kütüphanesine koymaz. Osmanlıca okur ve  yazar.

Arap kremerine yabancı değildir.

-----------------------------------

şiirleri

1.

Çekemedim bu gurbetin kahrını

Kahi beni götürür kahi gönlümü

İstemezdim affolmadan ölümü

Ya beni götürür ya da gönlümü

Bazan estiriyor sevda yelleri

Yaş geçse de sevmek gelir gülleri

Konuştukça bal akıyor dilleri

Ya beni götürür ya da gönlümü

Kah gönül bağına bağlanır gönül

Çağlayan şakıyan bülbül de gönül

Ağlayan pınara dayanmaz gönül

Ya beni götürür ya da gönlümü

Dursun ne inlersin ah u zar ile

Yitirdin bulaman düşmüşsün dile

Koşturdum  kovaladım geçmiyor ele

Ya beni götür ya da gönlümü

-----

2.

Başkonuş'a

Top top olmuş zülüflerin alnında

Dökülmüş saçların gerdana güzel

El verip te uyumaktı dizinde

Bulunmaz alemde kaşların güzel

Aşık oldum baharına yazına

Sümbüller yakışır ela gözüne

Dayanamaz kimse senin nazına

İncedir serviden boyların güzel

Dolaşır mevsimler her yıl başında

Anber kokar toprağında taşında

Söz etmez hiç kimse kaç bin yaşında

Tarifi imkansız döşlerin güzel

Nice yiğitleri çektin döşüne

Ben' gibi meczuplar düşer peşine

Rastlamadım güzellikte eşine

Her koyuna senin meftunum güzel

Konuştukça bal akıyor dilinden

Koklayanlar meftun olur gülünden

Sedirinden köknarından yelinden

Her yerin bir başka renktedir güzel

Söylesem ismini bana bağ olur

Yaylasında güzel güzel yağ olur

Kıymetini bilmezlere ağ olur

Bulunmaz dünyada bir eşin güzel

Baktıkça aynına kaynıyor içim

Yapmam gerekiyor seninle geçim

Uğramış rüzgara dağılmış saçın

Dağılmış saçına meftunum güzel

Bağlasam elimi tutsam dilimi

Özlüyorum bazen akan selini

Koparmak isterdim gonca gülünü

Çaresizlik belimi yıkıyor güzel

Her yerde söylüyor Dursun sözünü

Öyle bir ateş ki yakar özünü

Basayım bağrıma dikenini közünü

Alemi cihanda Serversin güzel

-----------------------------------

NOT: Ozanın  doğduğu, çocukluğunun geçtiği Variyanlı (Topçalı) köyü Başkonuş Dağının eteğindedir.

İlerleyen yıllarda da  işinin ormanla ilgilisi  olması nedeniyle  ömrünün çoğu buralarda geçmiştir.

Bundan dolayıdır ki;

Ozan,  bu şiirinde Başkonuş sevgisini bir güzele benzetmiştir. 

dursun ermeydan

----------------------------------------------------------------

DURDU (FATMA) BACI

Ozan.

ASIL ADI: Fatma’dır. Büyük ozan Niyazi’nin kızıdır.

   

DOĞUMU: Halk şairi Niyazi (Hasan Şan) ‘ın Durdu isimli kızı 8 yaşında ölür. Küçük kızının ölümünden önce 1914 yılında doğan kızın adını Fatma olarak Nüfusa geçirirler. Fakat DURDU’larının hasretini çeken aile diğer kızları  Fatma’ya Durdu derler.

YAŞADIĞI YER: Maraş’ın Yenicekale Nahiyesinin Çınarpınar Köyünün Karbasan obasında 1914 – 1987 yılları arasında yaşadı.  Yaşamı  (73 sene)  boyunca adı Durdu olarak bilindi.

ÖLÜMÜ: 1987 Yılında Karbasan’da vefat etti.

SEFİL MEHMET:  Halk ozanı Sefil Mehmet’in üvey annesidir. Sefil Mehmet anlatıyor: “Anam öldüğünde bir yaşında imişim. Bu kadın beni diğer oğullarından ayrı tutmadı. Büyük çocuk olmam, ağabey olmam vesilesi ile avantajlar yakaladım.’’

NİYAZİ’NİN  KIZI

ŞAZİ VE ŞİRAZİ’NİN

TORUNLARI

Başka bir özelliği de ozan  babasının ve Türk Edebiyatı Tarihine girmeyi başarmış dedelerinin yollarını izlemesi ama onlardan çok aile ve yöre sorunlarına inmesidir.

Tüm şiirlerini 8’li heceyle yazar. Halkın konuştuğu dili kullanır. Böylece, herkes tarafından anlaşılır ve gereken değeri alır.

ÖZELLİĞİ: Genelde aile içinin, dert ve acılarını, konu komşu sorunlarını dile getirdiği şiirlerini  halkın anlayabileceği şekle sokarak, uzun uzun anlatır.  Şiirlerini ağıt şeklinde yazmak, mısralara acı yüklemek, Durdu Bacı’nın özelliklerindendir. 

Durdu Bacı’nın başka bir özelliği de; çoğu şairin kullandığı kalıpların ötesinde a+a+b+a  kalıbıyla şiire başlaması ve aynı kalıpla bitirmesidir.  

şiiri

1.

ayşe’m

Konuşsana bre pınar

Ayşe'm senden su doldurdu

Benim kızım yad ellerde                              

Gurbetlik beni öldürdü

Pınarın  başına vardım

Ben Ayşe’den haber  sordum

Kızın burada yok dediler

Afalladım orda  kaldım

Eller selamın getirir

Posta mektubun götürür

Melil melil kalan anan

Ağlar aklını yitirir

Evinin önünden geçtim

Yanıldım yolları şaştım

Kadanı alam Ayşe kızım

Neden gurbetleri  seçtin

Evimizin  yeri üce

Ben ağlarım gündüz gece

Ayşe'm bana mektup yazmış

İnanmıyom görmeyince

Yüklerini ben teledim

Kızım dedim de ağladım

Kızım gurbet ellerde

Kuşlarla selam söyledim

--------------------------------

oğlum hasan

Bir yazı durur döşünde

Oğlum da onbeş yaşında

Kadam alam Hasan oğlum

Her gün görüyoum düşümde

Ayşe bibisi soruyor

Oğlum gurbette kalıyor

Kadan alam Hasan oğlum

Konya’dan mektup salıyor

Hasan’ımın  kara saçı

Yandı ciğerimin içi

Oğlum seni unutmuşlar

Bu da taksicin suçu

Konya’nın  da yeri yazı

Yayılıyor  ördek kazı

Selam yazmış ta göndermiş

Anayın Fadıma kızı

Güllü bibisi doymamış

Boyuna kurban olmamış

Benim oğlum yad ellerde

Aman Nebi’yi görmemiş

Iradyosu yaslanıyor

İçinde  pil paslanıyor

Gurbet gurbet gezen oğlum

Telefonla sesleniyor

İresmini elime aldım

Ben Hasan’ı iyi gördüm

İkisi de çift dinelmiş

Boylarına kurban oldum 
-----

3.

kocama dair

Döşeyinen yattın hasta

Su verdim kalaylı tasta

Uyan kocam aç gözünü

Saldım üç kızana posta

Akşamdan kızları geldi

Yoksa koca bilmiyor mu

Uyan koca aç gözünü

Gayri aklın ermiyor mu

Akşamınan yol olur mu

Koca gidiyor  gelir mi

Oğulların çok ağlıyor

Kızların iflah olur mu

Tüfek duvarda asılı

Kabakta barut basılı

Ben kocayı arıyorum

Koca bana küsülü

Uzun tüfek boydan boya

Gelme mi ola büyük eve

Ben kocamı arıyorum

Göremedim doya doya

Asmanın gölgesi serin 

Mezarını eşin derim

Kocam da yatıyor hasta

Yerini gölgeye serin

Bahçemizde bülbül öttü

Koca nerelere gitti

Siz ağlayın yavrularım 

Babanızın ömrü bitti

Kızı karşımda ağlıyor

Felek ciğerim dağlıyor

Akrabaların geldiler

Bacın çeneni bağlıyor

Evimin kapısı çatal

Seherinen horoz öter

Ben kocayı soruyorum

Koca teneşirde  yatar

Asmanın yaprağı açıldı

Koca aradan seçildi

Uyu kocam gözün aydın

Cennetten makam açıldı
------------------------------------------
Aileden,

1.  Şazi,

2. Şirazi,

3.Niyazi,

4.Muradi

5.Durdu Bacı, gibi 
ozanlar yetişmiştir. 

----------------------------

DERDİÇOK

ASIL ADI: Ömer Lütfi Pişkin.

SOYU: Hacı Tıfıloğullarından Hafız Mehmet Efendi'nin oğludur.

DOĞUMU:  Maraş İlinin  Elbistan İlçesinin Kızılcaoba Mahallesinde 1874 yılında  doğdu.

ÖĞRENİMİ: Okuma yazmayı imam olan babasından öğrendi. Şiire ve aşıklık geleneğine küçük yaşlarda ilgi duymaya başladı. Ancak babasının istediğinin tersine ilk zamanlarda dini görevlere yönelmedi.

NEDEN DERDİÇOK: Çocukken kolunun kırılması nedeniyle Derdiçok mahlasını aldı.

ALANI:   Derdiçok, sevda ağırlıklı şiirleriyle öne çıktı. Yörede, dönemin değişik aşıklarıyla da karşılaşan Derdiçok’un, öteki aşıklar gibi alışılagelmiş gezici özelliği yoktu.

YÖRE: Yetiştiği çevrenin mahalli söyleyiş biçimlerini ve deyimlerini şiirlerinde ustalıkla kullanmıştır.

GÖREVİ:   Yaşamını sürdürebilmek için yöredeki köylerde uzun yıllar imamlık yaptı.

ÖLÜMÜ: 1937 Yılında Maraş İlinin Elbistan İlçesinde vefat etti.

ASRIN OZANI:    Prof. Dr. Fuat Köprülü O’nun için  “Elbistanlı Derdiçok da bazen asıl halk zevkine yaklaşan şiirleriyle aşık edebiyatının asrımızdaki son değerli örneklerinden sayılabilir.”diyor.
DEĞERİ: Arif Nihat Asya Adana’da çıkardığı Görüşler dergisinde: “Derdiçok, zamanının en büyük halk şairiydi. Değeri;  Dertli’lerle, Gevheri’lerle hatta Karacaoğlanlar’la karşılaştıracak kadar yüksektir.” Diyor.

SINIRI AŞTI: Döneminin usta şairi olan Elbistanlı Derdiçok’u; yarım yüzyıldan buyana ulusal Halk Hikayeleri, Halk Ozanları  seri yayınlarında yayınlanan kitaplardan öğrendik.
Derdiçok, doğduğu yerin sınırını aşmış ve Türk Halk Edebiyatı’na ulaşmış, Türkiye’nin Derdiçok’u olmuştur.
Ulusal bir ozan olduğu, edebiyat profesörleri tarafından edebiyat sayfalarına işlenmiştir.

ESERİ: Ozanımız, o günün şartlarında şiirlerini kitaplaştıramadı. Fakat ölümünden sonra şiirleri ve yaşamı değişik kişilerce değerlendirildi (1).

------------------------------------------------------

şiiri

1.

Kokuşun

Sanıyom kokuşun yayla çiçeği
Gülde misin gülde misin gülde mi
Böyle m'olur güzellerin koçağı
Dilde misin dilde misin dilde mi

Senin ile gire idim gerdeğe
Oturaydım al tavanlı çardağa
Yürüyüşün benzer gövel ördeğe
Gölde misin gölde misin gölde mi

Çimen misin el değmeden çiğlenen
İnsaf eyle eski derdim yenilen
Arı m'oldun inil inil inilen
Balda mısın balda mısın balda mı

Hele gözleyelim bakak sonuna
Kılavuz et ben düşeyim önüne
Güzel doğru söyle Derdiçok'una
Elde misin elde misin elde mi

-----

2.

Geçmez

Deli gönül dost köyüne uğradı
Gönül nazlı yarin görmeden geçmez
Nazlım gelir imiş karşı karşıya
Elif’i selama durmadan geçmez

Beş sen’ olmuş görmez imiş ilini
Soldurmuş mu soramadım gülünü
Karşı gelip birer birer halini
Bulup bir tenhada sormadan geçmez

Bir söz desem duyar engel karışır
Deli gönlüm korkuyorum alışır
Beş senelik küskün olan barışır
Gönül bir yerlere varmadan geçmez

Sırma ile karıştırmış saçını
İlden ile gezdiriyor göçünü
Kendi bilir Derdiçok’un suçunu
Görüp bir çift cevap vermeden geçmez

-----

3.

Yâra Haber 
Saldım Gidiyom Deyi

Yâra haber saldım gidiyom deyi
Giderse karayı bağlarım demiş
Gelsin nazar etsin gözüm yaşına
Bahar suyu gibi çağlarım demiş

Yas tutar bağlarım alnıma kara
Demiş haber versin durağı nere
Giderse  n'edeyim  ben ardı sıra
Durmam gece gündüz ağlarım demiş

İste suna boylum Allah'tan sağlık
Elbet verir Mevlâ'm bize de beylik
Dostundan istemiş bir âlâ yağlık
Bakar da gönlümü eğlerim demiş

Ağ alnıma karaları bağlayım
Her gün böyle ciğerimi dağlayım
Anam babam yok ki gönlüm eğleyim
Yakar dertli sinem dağlarım demiş

*

Gidersem sevdiğim gelirim geri
Gül oyna karayı bağlama dedim
Kurban olam gözlerinin yaşına
Akıtıp boşuna çağlama dedim

Sağına soluna al yeşil takın
Unutmazsan yeter tuz ekmek hakkın
Etme bu kadar ah durağım yakın
Gelirim görmeğe ağlama dedim

Sensin beni böyle sevdaya salan
Komadın aklımı hep ettin talan
Çıkma kadan alam sözünde yalan
Beni boş'boşuna eğleme dedim

Sadık dost olursa unutmaz yarın
Bütün feda eder olanca varın
Sabreyle sevdiğim olmalı serin
Su serp dertli sinem dağlama dedim

Yürür iken gerdanını ırgarsın
Derdiçok'un ciğerini dağlarsın
Korkarım ki pis nefese uğrarsın
Yas tut zülüflerin yağlama dedim
derdiçok

4.

Her Gün Gönlüm 

İster Seni Görmeyi

Her gün gönlüm ister seni görmeyi

Korkarım arada söz olur deyi

Ala gözlüm sana umut tutarım

Güzelin ikrarı tez olur deyi

Beni öldürücü derdin elemin

Duydukça dilinden tatlı kelamın

Gönder kölen olam kuru selamın

Çekinme boşuna az olur deyi

Hiç mi haberin yok olan işlerden

Yatamıyom kara kara düşlerden

Seni sakınırım uçan kuşlardan

Güzelsin sevdiğim göz olur deyi

Cilvelenir yar karşımda dururdun

Perçeminden bergüzarlar verirdin

Beni görsen elvan elvan yürürdün

Görsün Derdiçok'a naz olur deyi

Derdiçok

......

5.

Ne Diye 
Bağlattın Alnına Kara

Ne diye bağlattın alnına kara

Bilmiyorum yaslı mısın sevdiğim

Çekme beni yeter bu kadar dara

Deli misin uslu musun sevdiğim

Poyraz gibi yükseklerden esersin

Bir söz desem belki bana küsersin

Beni görsen birer birer bakarsın

Sadrıazam nesli misin sevdiğim

Gel dediğim yere gelin erinmen

Beni görüp elvan elvan bürünmen

Neden ikide bir bana görünmen

Kafeslerde besli misin sevdiğim

Halkalı gözlerin kalemdir kaşın

Berk değdi sineme insaf et taşın

Gezdim şu dünyayı bulmadım eşin

Huriler misli misin sevdiğim

Geldi Derdiçok dosta bakmaya

Savaşırken kıyamına kalkmaya

Va'din mi var Kerem gibi yakmaya

Keşiş kızı Aslı mısın sevdiğim

Derdiçok

-----------------------------------------------------

AÇIKLAMA

 (1)  Ölümünden sonra değeri daha da anlaşılan Ozanımız Derdiçok'un Hayatı ve Şiirleri üzerinde duruldu.  Şiirleri; 

a.  Araştırmacılar; A. S. Emirmahmutoğlu - A. D. Özavşar - M. A. Küçükpınar tarafından,  1946 Yılında, Derdiçok ve Şiirleri  adı altında kitaplaştırıldı.  
b. 1955 Yılında,  Derdiçok'un Hayatı ve Şiirleri. adı altında kitaplaştırıldı. 
c.  1993 yılında; Araştırmacı - Yazar Sıddık Demir,

“Afşinli Derdiçok, Hayatı-Edebi Kişiliği ve Şiirleri”

adlı eserinde DERDİÇOK’un hayatını araştırdı ve şiirlerini bu eserinde topladı. 

GÜZEL ŞİİRLER:  4 Mayıs 1992, tarihli Cumhuriyet Gazetesindeki   “40 Bin Yıl Su Altında Cilalanan Destan–2” başlıklı yazısında, Yazar Yaşar Kemal şöyle diyor:
“... Sonra Maraş’a gittim ki ne göreyim, benim Karacaoğlan diye derlediğim şiirler Kul Halil’inmiş.
“Derdiçok diye bir şair var, Maraş’ın Afşin ilçesinden, 1940’lara kadar yaşadığını biliyorum. Derdiçok bir imamdır. Daha yaşarken birçok şiiri Çukurova’da Karacaoğlan’ın oldu...”

-----------------------------------------------------

NOT:  http://www.siirdefteri.com/index.php?sayfa=siir&siir_id=5842

http://www.mehmetgoren.com/yazi_resim.asp?baslik=1062&baslikalt=924&sek=1062http://www.siirdefteri.com/index.php?sayfa=siir&siir_id=5842

adresinden yararlanılmıştır.   *

-----------------------------------------------------

CANSIZ

AHMET CANSIZ GÜLLÜ


KİMDİR: Halk Ozanı

ASIL ADI: Asıl adı Ahmet Güllü’dür.

DOĞUMU:  Maraş İlinin Elbistan İlçesinde  1929 yılında  doğdu.

ÖĞRENİMİ: İlk ve orta öğrenimini Elbistan’da tamamladı.
Seyyar satıcılık, işçilik, sendikacılık ve belediye evlendirme memurluğu yaptı.

HECE / ARUZ: Şiirlerinde Cansız mahlasını kullandı. Hece ve aruz vezniyle yazdığı şiirleri mahalli gazetelerde yayınlandı.

ÖLÜMÜ: 1993 yılında  vefat etti.

ESERİ:    Milli Eğitim Bakanlığı, Ahmet Cansız Güllü’nün şiirlerinden oluşan seçmeleri “Şardağı’ndan Esen Rüzgar”adlı eserde toplayarak yayımladı.


-----------------------------------------------------------------------

Şiiri

1.

Türkülere Kıymayın

türkülerle kardeş bacı anayız
aman dostlar türkülere kıymayın
türkü bizden biz türküden yanayız
aman dostlar türkülere kıymayın

her yörede ayrı ayrı süslenir
asırlardır gönlümüzce seslenir
sevgilidir sevgimizle beslenir
aman dostlar türkülere kıymayın

kızılırmak olur ayşe'n içinde
tarak olur zeynep'imin saçında
sevgimizin sevabında suçunda
aman dostlar türkülere kıymayın

dağda sümbül bahçelerde gül olur
turnaların kanadında tel olur
bizi bize kavuşturan el olur
aman dostlar türkülere kıymayın

çamlıbelde kervan bozar yol keser
dertlerle dost olur dermana küser
dilden dile kalmış ölmez bir eser
aman dostlar türkülere kıymayın

eginli'nin terkisinde hasrettir
dağarcıkta tükenmeyen kısmettir
sevdadır sevgidir aşkdır hikmettir
aman doslar türkülere kıymayın

uzun hava bozlak hoyrat mayadır
bazan hakikattır bazan rüyadır
kimi bedduadır kimi duadır
aman dostlar türkülere kıymayın

sitem etme al kalemi destine
selam söyle yarenine dostuna
CANSIZ titrer türkülerin üstüne
aman dostlar türkülere kıymayın
     Ahmet Cansız Güllü

----

2.

Canlı cenaze

Sevdiğinden sevdadan aşktan
Kederden vaz geçer oldum 
Hayat hicran ömür hüsran
Bugün dünden beter oldum

Bu ümit, ne ışık  ne renk
Ne bahar, ne vuslat, ne şevk,
Yıllar yılı, küskün her zevk
Izıdırabı üzer oldum 

Yırtık ömrün tutmaz yama
Yaşayış bir mahşer amma
Kader sundu, bir muamma
Çözülmüyor, bizar oldum

Otuzbeş makamı olan 
Andıkça ağlanan her an
Babam sevdiklerim sılam
Varken gurbet gezer oldum

Kim yetim olmaz anasız?
Canan, can istiyor cansız !
Canlı cenazeden farksız 
Konuşan bir mezar oldum.

----

3.

GELİN 

İnkara ne hacet, şafak renginde
Açmış yanağında  güllerin gelin
Alaca karanlık  güğüm elinde
Sabahın sarhoşu gözlerin gelin

Ruha hükmeyliyen siyah sürmende
İpekli poşunda altun iğnende
Göğsüne dizilen gümüş düğmende
Gizli uykusunda değerin gelin

Göremedin yaylalarda eşini
Henüz geçmemişsin yirmi beşini
Unutamam bu pınarın başını
Tesadüf de senin eserin gelin

Saçlarında ilkbaharın güneşi
Ömre bedel kirpiğinin gölgesi
Solmaz mı yaktığın Mısır kınası 
Sularla öpüştü ellerin gelin

Yüzünde ay ile fecrin ışığı
Çile doldu kısmetimin kaşığı
Suçu sevmek ise affet aşığı
Övgüsü bizimdir güzelin gelin

Bakışların bağlamasın Cansız'ı 
Bağrımda başladı aşkın sancısı
Gül rüyamın gülümseyen yolcusu
Gülsün;hatırında izlerin gelin.

-----------------------------------------------------------------

AŞIK YENER

KİMDİR: Halk Ozanı 

DOĞUMU : 1928 Yılında Elbistan’ın Tanır köyünde doğdu. Asıl adı Hacı Yener’dir. Tanırlı Aşık Yener diye de bilinir.

ÖĞRENİMİ   

İLKOKUL: İlk okulu 1928 yılında köyünde okuduktan sonra,

ORTA ÖĞRENİM: Adana Düziçi Köy Enstitüsüne devam etti.

1946 Yılında Hasanoğlan Köy Enstitüsünü bitirdi.

ÇALIŞTIĞI ALANLAR: Önce kendi yöresinde, daha sonra Kayseri ve İstanbul’da sağlık memuru olarak çalıştı. Bir süre de bucak Müdürü olarak görev yaptı.

EDEBİ HAYATI: Âşıklık geleneğini sürdürerek şiire küçük yaşlardan itibaren başladı. Yani ilkokulda şiir yazmaya başladı. Bu yıllarda aile büyüklerinden dinlediği türküler ve halk hikâyeleri, öncesini  tanımasında yardımcı oldu.

CEZA: 1962 Yılında politik nedenlerden dolayı bir süre tutuklu kaldı. Bundan dolayı uzun süre sıkıntılar yaşadı. Gördüğü baskı sonrası il değiştirmek zorunda kaldı(1).  Altı yıl açığa alındı.  Daha sonra aklanarak eski görevine dönen Aşık Yener 1978 yılında emekli oldu. 

TAKLİT ETMEDİ
İçindeki sevginin, dostluğun gelişmesi için çok yönlü okudu.    Pir Sultan Abdal, Yunus Emre, Karacaoğlan, Köroğlu ve Aşık Veysel’den etkilendi ama taklit etmedi. (2).

SEÇTİĞİ KONULAR: Âşık Yener, şiirlerinde sevgi, doğa, ayrılık, toplumsal taşlama ve yergi gibi hemen her konuyu işlemektedir.

DÜŞÜNCESİ VE KİŞİLİĞİ:  Demokrat, devrimci, ilerici bir insan olduğunu, zamanla, ülkenin içinde bulunduğu durum, kendini sarstığını, düşündürdüğünü vurgular(3). 

FELSEFESİ: Alevi kökenli olmasa da  Alevilik felsefesini benimsemiş bir ozan olduğunu söyler(4). 

ÖLÜMÜ: 2009.

ESERLERİ: Şiirlerinin birçoğu, çeşitli sanatçılarca bestelenen Aşık Yener şiirlerini;

                 1.  Deyişler Demeti - 1982-1992,

                 2. Yol Ver Dağlar Yol Ver Bana - 1998,

                 3. Binboğadan Marmaraya – 2002, adlı eserlerde toplamıştır.

---------------------------------------------------

AÇIKLAMA

Folklor Edebiyat Dergisi, Kasım-Aralık, 1997, 12. Sayında yayınlanan ve  1996 yılında AYHAN AYDIN’ yapılan bir söyleşide  şunları söylemektedir:

(1). Halk ozanı, yöneticilere dalkavukluk yapan birisi değildir. Halk ozanı halkın yanında olan kişidir. Halkın sorunlarını düşünüşünü, duygularını, sevgilerini yansıtır şiirlerinde.
Şiirlerimde devamlı halkın haklı davasının yanında olmamdan dolayı birçok kez tutuklandım. Beni tımarhaneye tıkmak istediler, çok yoğun baskılar nedeniyle İstanbul’a gitmek zorunda kaldım. 6 yıl görevimden açığa alındım. Mahkemem 6 yıl boyunca devam etti. Tekrar görevime döndükten sonra da bu kez Kayseri’ye sürüldüm. Şiirlerim suçlu bulunuyordu fakat ben o suçu işlemeye devam ettim.

Bitmez çile tükenmeyen sefalet
Yıllar yılı başımızda taç bizim
Vicdansızlar kanun çiğner maharet
Gerçekleri söylememiz suç bizim

-----

(2). Elbette ki büyük halk ozanlarının şiirlerini okudum, onlardan etkilendim. Fakat ben onları taklit etmedim. Kendi şiirimi kurmaya çalıştım. Taklitle bir yere varılamaz. Sanat edebiyat yaratılamaz. Ama etkilenmeler olabilir. Bu da normaldir.

Ben çocukluktan itibaren başta Pir Sultan Abdal, Yunus Emre, Karacaoğlan, Köroğlu gibi halk ozanlarının, halk şiiri yazanların eserleriyle birlikte diğer şair ve yazarların da eserlerini okuyarak yetiştim. Hepsinin derin etkileri oldu bana. İnsan sevgisini, hümanizmayı, kardeşliği, dostluğu, eşitliği şiirlerinde işlemiş bir Yunus Emre, haksızlıklara karşı direnebilen bir Pir Sultan Abdal, güzellikleri şiirlerinde işleyen bir Karacaoğlan değerli isimlerdir. Onların şiirlerinde yoğun insan severlik ince bir duyarlılık vardır. Bunlara daha birçoklarını eklemek mümkün, Aşık Veysel zaten benim hocamdır.

Bizlerin öldükten sonra da yaşatılması halkın yararınadır. Bizler halkın diliyiz, halkın kulağıyız, halkın sesiyiz.

Bir halk ozanı olarak devamlı her türlü gericiliğe ve kötülüğe karşı gelmeye çalıştım.

Gerçek bir halk ozanı hiçbir zaman herhangi bir menfaat düşünmeden toplumun yanında olan kişidir. Nasıl ki zoraki şair olunamazsa zoraki halk ozanı da olunamaz. Halk ozanlığı apayrı bir yapıdır. Halk ozanlığı özgün bir yapıdır. Ozan yetişmesiyle, eğitimi, etkilenmeleriyle eserlerini ortaya koyar.

Halk ozanının büyük cesareti olmalıdır. O korkmadan haykırabilmelidir, haksızlıklar karşısında gerçekleri. Bana büyük baskılar yapıyorlardı. Benim ise bir şiirim vardır, buna karşı.

Korkmam ulan korkmam zalim dölleri
Bin türlü sualle yorsanız beni
Sıkıyönetimin zalim kulları
Acı sözler ile kırsanız beni

-----

(3). Ben sürekli yaşamın içindeyim. Her türlü insanca yaşam tarzına açık bir yapım vardır. Seyahat etmeyi çok seviyorum. Değişik insanları tanımak, onlarla konuşup kaynaşmak vazgeçemediğim tutkularımdandır.  Doğaya bayılıyorum. Doğasız yaşam zaten düşünülemez. Hayatı, gençleri, yenilikleri çok sevip her şeyi kendime yakın hissediyorum. Beni yaşama bağlayan çok şey var. İçimde umutlarımı hep yaşatırım. Umutsuzluğa hiç düşmem. En çok insanlığa bir şeyler verebilmiş kişileri severim.

Ülkemizde sayısız sorun yaşanıyor. Her geçen gün de daha fazla arttığını görüyoruz sorunların. Açlık, sefalet, cinayetler, intiharlar, baskı, sömürü, ayrımcılık… hat safhada. 

Halk ozanları gerçeklerin peşinde, aksaklıklara, baskılara isyan eden, insanları, yöneticileri uyaran insanlardır. Nasıl ki halk yokluk-yoksulluk içindeyse ozan da o yokluk ve yoksulluğu görebilendir. Ozan, halkın diline tercüman olarak sorunları yansıtmalıdır.

Aşık Veysel değer verdiğim, çok sevdiğim bir ozandı. İyi niyetli, samimi birisiydi. Aşık Veysel’i toplumsal şiirler yazmadığı için eleştiriyorlar. Fakat o kendi boyutunda sevgiyi, duyguyu, güzelliği işleyen şiirler yazdı. İnsanlara niye şöyle değil de böyle şiirler yazıyorsun, diyemeyiz. Buna kimsenin hakkı yoktur. O yine de ileri değerleri savunuyordu.

Şimdi tek tek sayamayacağım, birçok ozan yakın dostumdur. Ben onları, onlar beni severler. Bir Hüseyin Çırakman’ın şiiri güçlüdür, önemlidir. Genç halk ozanları şiirlerini bana getirip beğenip beğenmediğimi sorarlar. Ben de onlara, benim şiirim Karacaoğlan’ın, Pir Sultan’ın, Yunus’un şiiri gücünde değil, diye yılgınlığa düşmeyin derim. Her çiçeğin bir kokusu, güzelliği vardır. Her gülün bir kokusu vardır. Gökyüzünde yüzlerce yıldız vardır. Bir kısmı çok parlaktır. Fakat onların yanında da yıldızlar vardır. Önemli olan ürün meydana getirebilmektir, diyorum genç ozanlara. Devamlı yazılmalı, çaba harcanmalıdır. Ozanlık, şairlik bir halka gibidir. Birbirine bağlanır, kopmaz. Karamsar olmamak gerekir, sürekli çaba harcamak gerekir.

Ülke yönetimindekilerin bilgili tecrübeli insanlar olması gerekir. Çıkarlar ortadan kaldırılmalıdır. Ortak insani yararlar ön plana getirilmelidir. Toplumun gereksinmelerini karşılayacak yeni kanunlar, hukuk yolları bulunmalıdır. Yani önce devleti yönetenlerin insanlara layık niteliklere sahip olmaları sağlanmalıdır. Toplumun ortak yararı için artık laçkalaşmış hukuk sisteminin değiştirilmesi gerekir. Parlamento, hukuk sistemi, eğitim sistemi, çağdaş, uygar, ileri bir hale getirilmeden bu ülkede bir şey değişmez. Teokrasiyi isteyenlere, gericilere karşı daha da çok uyanık ve dikkatli olmalıyız.

-------

(4).  Alevi kökenli olmasam da Alevilik felsefesini benimsemiş bir ozanım, ben. Alevilik-Bektaşilik bir kültür ve felsefesidir. Mezhepsel değildir. Aleviler genelde çağdaş demokrat insanlardır. Ezilmiş, horlanan insanlardır. Ama her şeye rağmen düşüncelerinden ödün vermemişlerdir.
Alevilik-Bektaşilik felsefesi bir ezilmişliğin içinden gelmiştir yüzyıllar boyu. Hep dışlanıp, hor görülmüşlerdir Aleviler-Bektaşiler. Ayrıcalıklara tabi tutulmuşlardır. 
............................................................................................

ŞİİRLERİ

1.

EKSİK OLMAZ

Ağustos gelse de Temmuz geçse de

Yüce dağbaşında kış eksik olmaz

Kimse bakmaz söğüt yaprak açsa da

Meyvalı ağaçta taş eksik olmaz

İyiler iyilik yolundan şaşmaz

Denizler coşsa da kabarıp taşmaz

Bir kötüye varıp kimse bulaşmaz

Yiğidin başında iş eksik olmaz

Nehirler coşarlar ırmaklar çağlar

Yol vermez ki gidem sıralı dağlar

Yarinden ayrılan ah çeker ağlar

Aşığın gözünden yaş eksik olmaz

Gül açar dalların yücelerinde

Yar ismi dilimin hecelerinde

Ben Aşık Yener’in gecelerinde

Karalı karalı düş eksik olmaz

-----

2.

SORAN OLURSA

Ey sevgili beni bir zaman sonra

Göçüp gitti dersin soran olursa

Nice yıllar geçti geri dönmedi

Çoktan yitti dersin soran olursa

Unutulup gitti geçen her günde

Hatırlanmaz oldu bayram düğünde

Aşkımdan köz düşen garip gönlünde

Duman tüttü dersin soran olursa

Sellere karışan toprak kil gibi

Rüzgara kapılan bir mendil gibi

Eriyip tükenen bir kandil gibi

Yanıp bitti dersin soran olursa

Söyle Aşık Yener talihe küstü

Sevgiden sevdadan umudun kesti

Mezar taşlarında bir akşam üstü

Baykuş öttü dersin soran olursa

-----

3.

DOKTOR BEY

Çok derdim var teker teker söyleyim

Şöyle biraz gelir misin doktor bey

Lokman sensin ben gayriyi neyleyim

Derde derman bulur musun doktor bey

Gör halimi hele gel de şöylece

Günüm zindan bir yıl bana her hece

Oturmazsan ayaküstü böylece

Beş dakika kalır mısın doktor bey

Kör cahil mi yutmuş mudur ilimi

Mecnun mudur sevdalı mı deli mi

Alim midir evliya mı veli mi

Kimde ne var bilir misin doktor bey

Savaşım var bu hayatla başa baş

Yalnız kuşa gelen geçen vurur taş

Desem sana derdime ol arkadaş

Kabul edip olur musun doktor bey

Âşık Yener yakışır mı saraya

Kader bizi sürükledi buraya

İlaç neyler yürekteki yaraya

Neşter vurup alır mısın doktor bey

------

4.

Yol Ver Dağlar

Başı duman pare pare

Yol ver dağlar yol ver bana

Gönlüm gitmek ister yare

Yol ver dağlar yol ver bana

Kayseri'nin uzun yolu

Çekip gitsin yare doğru

Gözlerim yaş dolu dolu

Yol ver dağlar yol ver bana

Âşıklıktır benim karım

Çok özledim nazlı yârim

Dudu dillim sitemkârım

Yol ver dağlar yol ver bana

Karlı başından esmedim

Ben o yâre hiç küsmedim

Daha umudum kesmedim

Yol ver dağlar yol ver bana

Filiz yârim yaprak olur

Gazel olur toprak olur

Sırma saçı ak ak olur

Yol ver dağlar yol ver bana

Yar bir rakip bulur sonra

Gidip elin olur sonra

Âşık Yener ölür sonra

Yol ver dağlar yol ver bana 

------

5.

söylememiz 

suç bizim 

Bitmez çile tükenmeyen sefalet

Yıllar yılı başımızda taç bizim

Vicdansızlar kanun çiğner maharet

Gerçekleri söylememiz suç bizim

Ankara’da türlü türlü plan var

İstanbul’da açık açık talan var

Seksen bine köpek satıp alan var

Sorsak hele kıymetimiz kaç bizim

Kanuni Han önder olup askere

Seferi var Avrupa’ya on kere

Ecdadının at sürdüğü yerlere

Çöpçülüğe akın eden göç bizim

Vurguncular sayfiyede Ada’da

Köşkleri var Şişli, Levent, Moda’da

Yedi nüfus kiracı tek odada

İki metre yerimiz yok hiç bizim

Aşık Yener bozma gene asabı

Soysun hele fırsatçılar kasabı

Elbet bir gün sorulacak hesabı

En sonunda alınacak öç bizim

-----

6.

BU VATAN KİMİN

(Orhan Şaik Gökyay’a Cevap)

Bu vatan toprağın tam üzerinde

Dipdiri ayakta duranlarındır

Büyük şehirlerin orta yerinde

On katlı saraylar kuranlarındır

Sivri zekasıyla bin tuzak kurup

Tilki düzeniyle tetikte durup

Halkımın sırtından milyonlar vurup

“Daha var mı” diye soranlarındır

Yoksul bir iş için girer sıraya

Bekle ki iş bulsun seneye aya

Tekmil bakanlıklar hem Çankaya’ya

Teklifsiz destursuz girenlerindir

Hanlar köşkler yatlar tüm sıra sıra

Elli kat elbise yüz çift kundura

Gönlü çektiği an Paris Londra

Atlayıp uçağa görenlerindir.

Ele kalkan yapıp imanı dini

İçinde saklayıp garazı kini

Kendi günde alıp doksan yüz bini

İşçiye yüz lira verenlerindir

Sevgili nazlanır durur kolunda

Cins köpek sağında uşak solunda

Tarabya’ya doğru sahil yolunda

Binip mersedese sürenlerindir

Boğaz otelleri bakar denize

Siyah havyar yenir beşbin beşyüze

Ellibini sayıp bakire kıza

Sütün kaymağını derenlerindir

Aşık Yener aşkı devrim kızının

Teli de devrimci divan sazının

Halk için söyleyen halk ozanının

Koluna zincirler vuranlarındır

------

7.

VEYSEL’E AĞIT

Kanlı Kızılırmak Yıldız dağları

Hani Aşık Veysel Sivas elleri

Yansın Şarkışla’nın viran bağları

Hani Aşık Veysel Sivas elleri

Naz ile duvara yaslansın sazı

Karalar bağlansın gelini kızı

Kavurdu gönlümü derin bir sızı

Hani Aşık Veysel Sivas elleri

Nice yıl dolaştı söyledi çaldı

Eseri yurduna yadigar kaldı

O’nu sadık yari toprak mı aldı

Hani Aşık Veysel Sivas elleri

Başkent Ankara’ya ulaştı posta

Karalı bir haber geldi Sivas’ta

Başvekil bakanlar mebuslar yasta

Hani Aşık Veysel Sivas elleri

Karanlık dünyasın aydınlık gördü

Nice unutulmaz eserler verdi

“Hayatın yalan ölüm bir gerçek” derdi

Hani Aşık Veysel Sivas elleri

Uzun ince yolda hem bile bile

Gahi ağlayarak gahi de güle

Yolcusu sonunda vardı menzile

Hani Aşık Veysel Sivas elleri

Derdini döktüğü derin dereler

Rakipler gitsin ki geçit vereler

Sivrialan Köyü bütün yöreler

Hani Aşık Veysel Sivas elleri

Ünü duyulurdu bütün dünyada

İngiliz Fransız hem Almanya’da

Mevlana duymuştu ağlar Konya’da

Hani Aşık Veysel Sivas elleri

Dağlan benim gönlüm yürekten dağlan

Ağla Veysel için karalar bağlan

Emrah Yunus Emre Karacaoğlan

Hani Aşık Veysel Sivas elleri

Nice yiğitleri nice canları

Nice ozanları nice hanları

Aşık Ruhsatiyle Pir Sultan’ları

Hani Aşık Veysel Sivas elleri

Ferhat ah eyleyip dağlar deliyor

Aslı Han Kerem’e sabır diliyor

Açın sinenizi Veysel geliyor

Hani Aşık Veysel Sivas elleri

Bak göçüp gidiyor günleri dolan

Üç damla gözyaşı geride kalan

Kanma Aşık Yener bu dünya yalan

Hani Aşık Veysel Sivas elleri

------

8.

EGEMENLİK MİLLETİNDİR

Hem kayıtsız, hem de şartsız

Egemenlik milletindir

Ruhsatsız, vizesiz, kartsız

Egemenlik milletindir.

Oğuz, Selçuklu boyumuz

Türk oğlu Türk’tür soyumuz

Özgürlük bizim huyumuz

Egemenlik milletindir.

Çağdaşlığın gerçek yüzü

Demokrasimizin özü

Atatürk’ün kutsal sözü

Egemenlik milletindir.

Biriz neş’e, tasamızda

Soframızda, masamızda

Yazar Anayasamızda

Egemenlik milletindir.

Kentin, kasabanın, köyün

Töresi var her bir şeyin

Ne paşanın, ne de beyin

Egemenlik milletindir.

Vatanın temel taşıyız

Biz bu yurdun yurttaşıyız

Diktatörlüğe karşıyız

Egemenlik milletindir.

Anlamayan beri gelsin

Gelip bizden öğüt alsın

Bilmeyenler varsa, bilsin

Egemenlik milletindir.

Aşık Yener’in emeli

Herkes gerçeği bilmeli

Adalet mülkün temeli

Egemenlik milletindir.

------

9.

HER ŞEY BOŞ 

Üç günlük yalancı fani dünyaya

Kimler konup kimler göçmediler ki

Kimisi atlı da, kimisi yaya

Kimler gelip, kimler geçmediler ki

Gördük nice Ağa, nice Beyini

Koyup da gittiler olan şeyini

Feleğin sunduğu ecel meyini

Kimler alıp, kimler içmediler ki

Herkes niyetince giydi donunu

Kendi amelince gördü sonunu

Hayır tohumunu, şer tohumunu

Kimler ekip, kimler biçmediler ki

Aşık Yener benim ozan dağımda

Her mevsim yıllarca ömür çağımda

Dostluk gülü bitti gönül bağımda

Kimler bakıp, kimler seçmediler ki

------ 

10.

OZANCA

Korkmam ulan korkmam zalim dölleri

Bin türlü sualle yorsanız beni

Sıkı Yönetimin emir kulları

Acı sözler ile kırsanız beni

Zincirlerle bağlansam da kolumdan

Dipçiğiniz kalkmasa da dalımdan

Halk ozanıyım dönmem yolumdan

Çekip mavzer ile vursanız beni

Namerdim ben size boyun bükersem

Affedilmem için diller dökersem

Kör olsun gözlerim bir off çekersem

Bağlayıp cellada verseniz beni

Ozan gerçek yazar, gerçeği söyler

Açlıktan iniler şehirler, köyler

Gene yazacağım hep aynı şeyler

Yağlı kementlere sarsanız beni

Çekseniz de Pir Sultan’ın darına

Bugünkü sözümü koymam yarına

Değil ki Maraş’ın zındanlarına

Götürüp Fizan’a sürseniz beni

Zalim Yusuf Paşa, vicdansız Vali

Sizin boynunuzda halkın vebali

Şahınızdan korkmam İsa misali

Tutup da çamıha gerseniz beni

Aşık Yener ölmez eroğlu erler

Bir gün yıkılır bu köhne eserler

Özü, sözü doğru, kendi mert derler

Dosta, düşmanlara sorsanız beni

------

11. 

GEL BANA

Aşkınla yandığım gül yüzlü yarim

Mavi sular gibi ak da gel bana

Bir bahar mevsimi akşamüzeri

Saçına sümbüller tak da gel bana

Hasretle tutuşur sevdanı çeken

Goncalar kuruyup olmadan diken

Senin hayalinle avunur iken

Şöyle usul usul çık da gel bana

Ölürüm gözlerim seni görmezse

Gönlüm aşk bağından güller dermezse

Eğer annen duyup izin vermezse

Uykuya dalsın da çek de gel bana

Şadolsun bu gönlüm yeniden yeni

Mestane bakışın mest etsin beni

Aşık Yener kulun özledi seni

Hasretle yollara bak da gel bana

------

12. 

GELDİ GEÇTİ

Çocukluk yıllarım gençliğim derken

Seneler ne çabuk geldi de geçti

İçimde yaşamak umudu varken

Felek kozlarını böldü de geçti

Çok dostlar vakitsiz bizi boşladı

Gönlümde hüzünlü dönem başladı

Kimisi serseri diye taşladı

Kimi mecnun diye güldü de geçti

Aşık Yener yoktur garazım kastım

Dostluk dergahında serili postum

Ben vefa beklerken vefasız dostum

Ok attı sinemi deldi de geçti

------

13.

KİMSEM YOK BENİM 

Yalnızım gurbet elde

Benden başka kimsem yoktur

Tek başıma kaldım çölde

Benden başka kimsem yoktur

Yüceden engine indim

Bir mum gibi yanıp, söndüm

Anasız kuzuya döndüm

Benden başka kimsem yoktur

Yel olup gurbete estim

Sıladan umudum kestim

Ne eşim var ne de dostum

Benden başka kimsem yoktur

Geçiyor gençlik çağlarım

Yas tutar kara bağlarım

Bir gün ölsem yok ağlarım

Benden başka kimsem yoktur

Aşık Yener’im biçare

Yüreğimde türlü yare

Mecnun gezerim avare

Benden başka kimsem yoktur

(Söyleşi 1996

Folklor Edebiyat Dergisi, Kasım-Aralık, 1997, 12. Sayı)

----------------------------------------------------------------