SAÇAKLIZADE OSMAN EFENDİ / MARAŞLI OSMAN EFENDİ

SAÇAKLIZADELER  KİMLERDİR?

Büyük Halife Hz. Ömer zamanında İslam ve Hıristiyan dinler arasında bir mübahese (Karşılıklı konuşma) dolayısıyla Halife Ömer ile İstanbul İmparatoru arasında yapılan anlaşma  ve verilen karar üzerine Medine’i Münevvere’ye gönderilecek iki Hıristiyan din âliminin Trabzon’dan gönderilmeleri, imparator tarafından uygun görüldüğünden, Trabzon kralına yazılmış. O da o zamanların en büyük Hıristiyan din âlimlerinin bulunduğu Of kazasından seçilmelerini uygun görmüştür. Trabzon kralı, seçtiği Hıristiyan iki din âlimini İstanbul’a gönderirken bu iki âlimin büyük meziyetlerinden bahsederek İmparatorun dikkat nazarını çekmişti. Nihayet bu iki Of’lu din âlimi, Medine’ye Halifenin huzurlarına varınca, sade hayatını, büyük ve hudutsuz adaletini, Müslümanlar üzerine şefkat, kafirler üzerine azametini görünce tartışmaya girişmeden meziyetlerine hayran oldukları Müslüman dinini tereddütsüz kabul etmişlerdir. Tekrar memleketlerine dönmek üzere Anadolu'ya gelen bu iki "Müslüman" bilgin, Of kazasına dönmekten çekinerek, suyu ve havası Of’a benzeyen

Maraş'a yerleşmişlerdir. 

Of'taki Saçaklılar,  bu iki ilim sahibi insanın torunlarıdır.

Her iki bilgin İrşat ve tebliğ görevine Of’ta devam etmiştir.  

Bu büyük şahsiyetleri tanıtmak ve Maraş Ulemasına şükranları sunmak üzere Maraş’ta  SAÇAKLIZADE KÜLTÜR, EGİTİM ve YARDIMLAŞMA VAKFI kurulur.

--------

SAÇAKLIZADE OSMAN EFENDİ

KİMDİR: İlim Adamı, düşünür.

Saçaklızade Osman Efendi’nin,  Of  İlçesinde, özellikle Çaykara Paçan Köyü ve çevresindeki çalışmaları sonucunda halk, İslâmiyet'i kabul etmiştir. Çevresinde çok derin izler bırakan Saçaklızade, Paçan Köyünde vefat etmiş ve köy camii önünde türbesi yapılmıştır. Paçan Köyü, bu yüzden ''Maraşlı'' adını almıştır.

Peki buraya neden ve niçin geldi? Maraş’tan (1) Karadeniz Of taraflarına devletçe gönderilmiş veya gitmiştir. Çevresinde Bir aile değil de bir gurup ailelerle gitmiş olduğu düşünülmelidir.

Trabzon'un en eski tarih kitaplarından biri olan ''Trabzon Tarihi’nin 96. Sayfasında Şakir Şevket şöyle yazar:

Hepsi Rum milletinden olduğu bilinen Of'a; Maraş ulemasından bir zat, Bayburt yoluyla her nasılsa oraya düşmüştür, biraz baskı görmüş ise de; halka doğru yolu göstererek, yörenin en saygın Papazlarını bile hidayete erdirme başarısını göstermiş halk ve papazlar İslâm dinini kabul etmişlerdir.

DOĞUMU: Maraş’ta 1484’de doğdu.

SOYU: Maraş'ta Saçaklı ailesindendir. Maraş'ta yetişip ilim tahsil etmiş, zamanının müderris (Profesör) ve ilim adamlarından icazet (diploma) almıştır.

Maraş il Yıllığında, Çaykara’nın Paçan (Maraşlı) Köyündeki,  Maraşlı Caminin fotoğrafı vardır. Bu fotoğrafta,  Osman Efendi'nin türbesi yer almaktadır. Fotoğrafın alt yazısında şunlar yazılıdır:

''Of'a İmam-ı İslâm-ı getirdi kemalin menbaı Maraşlı Osman/

Ne kutsi kudrete malikti hayret, boyun eğmişti bir görmede ruhban/

Dokuzyüzaltmış idi hicri yıl onu rahmetlere garketti Rahman''

1986 Yılında basılan ''Of ve Çaykara'' kitabında, Saçaklızade Osman Efendi ismi ilk kez kullanıldı. Of ve Çaykara'da bilinen ve sevilen din âlimi bu zamana kadar sadece ''Maraşlı Osman'' olarak biliniyordu.

ÖĞRENİMİ

Maraş’ta okudu, Maraş’ta yetişti. Maraş’tan Karadenize kıraat ilmini götürdü. Mütefennin (Fen bilgini. Fizik, kimya, matematik ve biyolojiye verilen ortak ad.) bir müderristir.

SÖYLENTİLER

Dedeleri Paçan’da (2) yaşıyorlardı.  Müslüman oldukları için Hıristiyanların baskısı sonucu Maraş’a geldiler.  1500’lü yılların başında Maraşlı Osman Efendi,  dedesinin kitaplarından 150 yıl önce Paçan’dan geldiklerini öğrendi.

KİMİNLE GELDİ: Maraşlı Saçaklızade Osman Efendi (3) Of'a geldiği zaman tek değildi.  Yanında ikisi  kardeşi (Saçaklızade  Muhammet ve Maraşlı İlyas Efendi) olmak üzere üç  kişi daha vardı.  Bunlardan dördüncü kişinin  adı Hasan Efendi (Osman Efendi’nin kardeşi veya amcasının oğlu) olduğu kesindir.

OF’LULAR VE MARAŞ’LILAR: Of halkının Maraşlılar tarafından hidayete kavuşturulduğu kesin delillerle bellidir.

ÖLÜMÜ: Of’ta 1541’de vefat etmiştir. Alimin, mezar taşında Maraşlı Osman Efendi yazdığı için Karadeniz halkı onu Saçaklızade değil de,  Maraşlı Osman Efendi olarak tanıdı.

SAÇAKLIZADE VAKFI

Maraşlı Saçaklızadeler ile ilgili olarak; Saçaklızade Kültür Eğitim ve Yardımlaşma Vakfı kuruldu.

YER: Maraş'ta Çarşıbaşı Camii'nin bitişiği.

AMACI: Zenginlere, hayır ve hasenat işleri ile uğraşmalarını sağlamak, fakiri korumaktır. 

VAKIF YÖNETİCİLERİ: Ömer Faruk Şirikçi,  Ali Demirdöğen (Vakfın öne çıkan yöneticileri)’dir.

------------------------------------------------------------------

AÇIKLAMA

 (1) Bu tarihlerde Otlukbeli ve Çaldıran Savaşını Osmanlılar kazanmış, Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri çökmüş, Şah İsmail, Yavuz'a yenilmiştir. İşte bu nedenle Osmanlılar, eline geçen topraklardaki Müslüman Türkleri, Hıristiyanların çok olduğu bölgelere yerleştirmişlerdir. Oysa Of, fazla kalabalık değildi göç olmadığından ya da çok az olması dolayısıyla ille de birilerinin bu halkı İslamiyet'le nurlandırmış olması gerekir ki; bunlar da Maraşlılardır. (Çaykara’da yayınlanan, Çaykara Gazetesinden yararlanılmıştır.)

-----

MARAŞLI KÖYÜ

İlçeye 3  km,  uzaklıktadır. Nüfusu, 2000 yılı sayımına göre 248’dir.

Trabzon’un fethinden sonra, Solaklı vadisinin İslamlaştırılması amacıyla bölgeye gelen

alperenlerden Maraşlı Saçaklızade Osman Efendi’nin mezarı Maraşlı Camii’ndedir. Bu nedenle cami, vatandaşlarca sık sık ziyaret edilmektedir. Köye bu alperene duyulan saygı nedeniyle ”Maraşlı” adı verilmiştir.

Solaklı vadisinin doğu yakasında yer alan köyün arazi yapısı, oldukça düzgündür. Diğer köylere göre  tarıma elverişli toprakları daha fazladır. Toprak, her türlü tarım ürününün yetişmesine elverişlidir.

Eğitim düzeyi yüksektir. Bir zamanlar medreseleriyle ünlü olan köyün bilimde, bürokraside ve  değişik iş kollarında birçok başarılı insanı vardır. Bu köyde devlet kurumlarının üst düzey görevlerinde bulunan önemli kişiler vardır.

Yolu asfalt olan tek köydür. Çağdaş gereksinimleri bütünüyle giderilen köylerden biridir.

*(2) Of’a ve çevresine gelen Maraş’lılarla ilgili iki rivayet vardır.

a.  Bir rivayet de, Maraşlı Osman Efendi'nin dedeleri Paçanlı imiş. Müslüman oldukları için Hıristiyanlar tarafından kovulmuşlar. Yüz elli yıla yakın Maraş'ta kalmışlar. Maraşlı Osman Efendi, dedesinden kalma kitaplar arasında, Paçan'dan geldiklerini öğrenmiş ve Paçan'a gitmeye karar vermiş. Diğer iki kardeşi ile birlikte (yani üç aile) yola koyulmuşlar. Maraşlı Osman Efendi, Bayburt yoluyla Paçan'a, kardeşlerinden biri Yente'ye, biri de Eskipazar'a yerleşmiş. Paçanlıların hepsi Osman Efendi'nin tebliği ile Müslümanlığı kabul etmişler. Daha sonra civar köyler, bütün Çaykara ve Of bölgesindeki Hıristiyanlar Müslüman olmuşlar.

b. Of'ta İslâmiyet'in yayılmasında en etkili olanlar, Maraşlı din âlimi, olan üç kardeştir. Bu üç kardeş hakkında çeşitli görüş ve efsaneler vardır. Hasan Umur'un, Karakaşoğlu Ahmet Efendi'den naklettiği bir rivayet şöyledir:

Halife Hz. Ömer zamanında; Halife Ömer ile İstanbul İmparatoru arasında yapılan haberleşmeden sonra  verilen karar üzerine Medine’de İslâm ve Hıristiyan dinleri arasında bir karşılıklı konuşma yapılması kararlaştırılır.

Medine’ye gönderilecek iki Hıristiyan din âliminin Trabzon'dan seçilmesi İmparator tarafından olumlu görüldüğü bilgisi, Hrıstiyan olan Trabzon kralına yazılır. O da, o zamanların en büyük Hıristiyan din âlimlerinin bulunduğu Of kazasından seçilmelerini uygun görür. Trabzon Kralı, seçtiği Hıristiyan iki din âlimini İstanbul'a gönderilir. Nihayet bu iki Oflu din âlimi, Medine'ye Halife'nin huzurlarına varınca, Halifenin sade hayatını, büyük ve hudutsuz adaletini, Müslümanlar üzerine şefkat, kâfirler üzerine muhabbetini görünce; münazaradan (diğerinin görüşünü çürütme,  karşılıklı konuşma) girişmeden meziyetlerine hayran oldukları Müslüman dinini tereddütsüz (ön koşulsuz) kabul ederler. Ancak bu durum karşısında memleketleri olan Of'a dönmeyip suyu, havası Of'a çok benzeyen Maraş'a gelip yerleşirler.

Bu iki zatın torunları olan Maraşlı Saçaklızade Osman ve diğerlerine rüyalarında dedelerinin çıktığı Of kazası halkının Hidayete ermeleri, Of'a gitmelerine bağlı bulunduğu bildirilince onlar da Of'a gelirler. Pek az istisnayla Of halkı İslâm diniyle şereflenir. 

-----

(3) Maraşlı Saçaklızade Osman Efendi Of'a dört kişiyle geldi.

Tarihçi Araştırmacı Yazar Haşim Albayrak Sultan Murat Yaylasında verdiği konferansında: “ Sultan Murat Yaylasında bulunan “MARAŞUT”  Mezarlığının Maraşlılar anlamına geldiğini ve yöre halkının bilgileriyle birleştirilince bölgemizin İslamlaşmasını sağlayan ve Maraş’tan Hicri 960 - Miladi 1552 yılında geldiği bilinen…”

a.     Maraşlı Saçaklızade Osman Efendi,  Paçan (Maraşlı) köyünde vefat edip oraya defnedilir.

b.     İlyas Efendi, Yente köyünde,

c.     Muhammed Efendi, Sultanmurat Yaylasındaki Maraşlılar Mezarlığında,

d.     Hasan Efendi, Of'ta, şimdiki Eskipazar'da büyük cami önünde meftun bulunuyor.

Ali Rıza Günaydın'ın OF’ta çıkardığı, ''Of Gazetesi''nin 29.1.1981 tarihli 55. Sayısında ''Çaykara'da Osman Hoca'nın Mezarı Onarıldı'' başlığı altında;

''Çaykara'da İslâmiyet'i yayan ve Çaykara'nın Maraşlı köyünde yatan Maraşlı Osman Efendi'nin kabri onarıldı. Bundan 542 yıl önce Maraş İlinden çıkarak, Çaykara'nın Maraşlı Köyüne (eski ismi, Nefsi Paçan) gelerek Çaykara ve Of havalisinde İslâmiyet'i yayan Maraşlı Osman Efendi'nin kabri köylüler tarafından yeniden inşa edildi.” Denilerek, halka  bilgiler verilmektedir.

-----

Maraşlı köyünde Maraşlı Osman Efendi ile ilgili,  Caminin imamı Hacı İbrahim Ulusoy’un  (1981 yılında) aynı sayılı gazeteye yaptığı açıklamada:

“Osman Efendi, Fatih'in Trabzon'u alışından 22 sene sonra vefat etmiştir. Ölümünden 10 yıl önce, bu köye (Maraşlı Köyü) gelmiş ve burada İslâmiyet'in yayılması için büyük çaba göstermiştir.

Maraşlı Osman Efendi hakkında, elimizde kesin bir belge yoktur. Ancak büyüklerimizden bize intikal eden bilgilerin değerlendirilmesi sonucu bazı bilgiler elde edindik. Planını çizdiğim ve yaptığım bu türbenin masrafları köy halkı tarafından karşılandı.'' demektedir.

Maraşlılar, Of ve Çaykara'da tamamı Rumca konuşan halkın bulunduğu köylerde, İslâmiyeti yayma hareketlerine geçmişlerdir. Yerli, yabancı kaynakların belirttiğine göre, kısa zamanda çok büyük işler başarmışlardır. Öyle ki Maraş İl Yıllığında da Osman Efendi'nin Ölüm Tarihi 1541'dir. (Maraş İl Yıllığı 1974, s. 134).

Maraşlı Köyü'nün 1981'deki imamının, verdiği bilgiler doğrultusunda Osman Efendi'nin 1531 yıllarında Of'a geldiği düşünebilir.

Maraş’lı Tarihçi – Araştırmacı – Yazar,  Dr. Yalçın Özalp:

''Doğu Karadeniz'deki bu topraklarda İslâm'ı yaymak için Fatih'ten önce ve sonra şeyhler, dailer, dervişler yoğun bir faaliyete girmişlerdi.

İşte bu manevi ordunun erlerinden biri de Maraş'ta Ermişlerden sayılan Merhum Saçaklı Mehmet Efendi'nin kardeşi Merhum Osman Efendi idi.

Yukarıdaki bilgiler doğrultusunda Maraşlı Tarihçi Yalçın Özalp'in bahsettiği Maraşlı Saçaklızade Muhammed (Mehmet) Efendi ile Maraşlı Saçaklızade Osman Efendi'nin kardeş oldukları bilgisi yaklaşık 32 yıl önceki (2013 yılı itibariyle) kaynaklarda bulunuyor.

-----

6 ARALIK 2013:  Maraş’lı Tarihçi – Araştırmacı – Yazar,  Dr. Yalçın Özalp’i Ulu Caminin Parkında buluyorum. Az önce İstanbul’dan telefon (6 Aralık 2013) aldığını söylüyor. Bir öğrencisi doçentlik sınavına giriyor. Sınav sözlü. Önce tanışma. Hanım kızın,  Tarihçi – Araştırmacı – Yazar,  Dr. Yalçın Özalp’in üniversiteden öğrencisi olduğu anlaşılınca: “Biz Yalçın Özalp’in öğrencisine soru sormaktan haya ederiz.” Diyorlar. Öğrenci, bunları telefonda anlatınca Yalçın Hoca duygulanıyor.

8 ARALIK 2013: Yalçın Hocaya Saçaklı Kardeşleri soruyorum. Hoca: ”Kardeşlerden birini tespit edemedim. Elimde, Rize’de yaşadığı rivayeti ile mezarının Andırın’da bir gölet suyunun altında kaldığı rivayeti var,” diyor. (akn)

  

------------------------------------------------------------------

KELİMELER

Mütefennin: a.  Fen bilgini. b.  Ozan, bilgin, filozof, profesör.

Ruhban:   Hıristiyan Din Adamı

------------------------------------------------------------------

SAÇAKLIZADE OSMAN

EFENDİ'NİN MEZARI

------------------------------------------------------------------
Saçaklılar ailesinden çok sayıda bilgin yetişmiştir. Rum kökenli olan aile, Hz. Ömer devrinde Medine'ye gönderilen iki Hristiyan bilginin Medine dönüşünde Maraş'a yerleşmesinden  sonra bilginler peş peşe sıralanmışlardır. Kökenlerinin Of'tan geldiğini öğrenen bilginlerden bazısı İslamiyeti anlatmak için Trabzon'a gitmişler, bazısı Antep'e ve bazısı da Maraş'ta kalmışlardır.

Of' Yerleşen Maraşlı Bilginlerden Bazıları:

1.     Maraşlı Saçaklızade Osman.

2.     Maraşlı Saçaklızade Muhammed.

3.     Maraşlı İlyas 

4.     Maraşlı Hasan.

Saçaklı Mehmet Efendi  Maraş ve Antep'te faaliyet göstermiştir.

------------------------------------------------------------------

MARAŞLI HASAN EFENDİ

KİMDİR: İslamı tebliğ etmek üzere Maraş’tan  bölgeye gelen 4 kişiden biri olan Hasan Efendi, Saçaklızade Osman Efendi'nin kardeşlerinden biridir. Of merkezde irşat faaliyetlerinde bulunduğu sanılmaktadır. 

MEZARI:  Mezarı Eskipazar'dadır.

Of'ta Eskipazar camisinde, Maraşlı Hasan Efendi'ye ait yatır olarak kabul edilen bir mezar vardır. Mezar taşında şunlar yazılıdır:

''Lailahe İlallah

Âlimin ölümü, âlemin ölümü gibidir. Ariflerin sultanı, âşıkların burhanı, ilimlerin denizi ilm i zahir ve batında selahiyetli muhakkik ve müdekiklerin büyüğü Maraşlı Hasan Efendi Ruhuna Fatiha."

1. 10. 1973 tarihinde kabri yaptıran Hamdi Nuhoğlu''

Gelenler 4 kişiydiler. Bunların 3’ü kardeş, 1’i amcaoğluydu.

Of Kültür Yardımlaşma Derneğinin 1977 yılında Yayınlanan ''Of Yayınları'' adlı kitapta Maraşlı Hasan Efendiden bahsedilir. Aynı kitabın 68. sayfasında Maraşlı üç kardeşin Maraş'tan gelerek dini eğitim verdiklerini yazar. Bu kardeşlerin ikisinin bugünkü Çaykara'da Hasan Efendi'nin de Of'ta mezarının bulunduğu bu mezarın bugün yatır haline getirildiği, hatta bununla ilgili birkaç olağanüstü olay rivayetleri yazılıdır.

--------

Maraşlı Hasan Efendi’nin Of insanı Üzerinde bıraktığı Etki.

Kerametlerinden İkisi

1- Rize-Trabzon yolunun açma çalışmaları sırasında dozer ile mezara vurulmuş, ancak mezar yerinden oynatılamamıştır. Yol şefi olan mühendis ısrar edince yine dozerle bir şey yapılamamış, sonra mühendisin kendisi dozeri kullanmış. Yine evliyanın mezarı yerinden oynatılamamış. oynatılamamış  ama, dozeri kullanan  mühendis anında felç olması.

2- Birinci Dünya Savaşı sıralarında Osmanlı İmparatorluğu subayları tarafından Kavak Camiine atların doldurulması ve caminin at ahırı yapılması sonucu komutanın çıldırması ve mezarı göstererek ''ne yaptı ise o yaptı'' demesi.

Bu konuda elde kesin bilgiler yoktur. Ancak halk dilinde dolaşan bu söylentilerin yanında her salı günü bu mezarın ziyaret edildiği bir gerçektir.

3.    Eskipazar Belediye Başkanı, türbenin her salı ve perşembe günü şifa arayanların akınına uğradığını söylüyor. Eskipazar Belediye Başkanı Tufan Ayaz, Rizespor takımının 7 yıl önce (Şubat/2004 itibariyle) türbenin önünden geçtiği sırada uyarıya rağmen çalan radyoyu kapatmadığını ve Of yakınlarında otobüsün kaza geçirdiğini belirterek, "Çevredeki tüm insanlar türbenin önünden yaya veya araçlarıyla geçerken Fatiha suresini okurlar. Gelen çok sayıda insanın şifa bulduğunu biliyorum" diyor.

Ziyaretçilerden   Adem Ayvaz Şöyle Diyor:

İstanbul'dan Maraşlı Hasan Efendi'nin türbesini ziyarete gelen Adem Ayvaz: Bir zamanlar ekonomik sıkıntı çektiğini, türbeyi ziyaretinden sonra sıkıntılarının bittiğini, fırsat buldukça dua için buraya geldiğini söylüyor.  Adem Ayvaz, Şubat krizinde işlerim çok bozuktu. Arkadaşım bana bu türbeye gitmemi tavsiye etti. Cebimde buraya gelecek param yoktu. Ama bir salı geldim, burada kaldım ve döndüm. Doğrusunu isterseniz bir şey olacağına ihtimal vermiyordum. Ama döndüğümde büyük bir ihale aldım. Ondan sonra her zaman buraya gelirim. Benim gibi gelen çok kişi var zaman zaman onlarla dertleşirim, diyor.

------

KELİMELER

Muhakkik: 1. Gerçeği araştıran. 2.  Soruşturucu, soruşturmacı.

Müdekik: Araştırmacı, incelemeci.

Salahiyet: Yetki, bir görevi, bir işi yasaların verdiği imkânlara göre, belli şartlarla yürütmeyi sağlayan hak.

------

Saçaklılar ailesinden çok sayıda bilgin yetişmiştir. Rum kökenli olan aile, Hz. Ömer devrinde Medine'ye gönderilen iki Hristiyan bilginin Medine dönüşünde Maraş'a yerleşmesinden  sonra bilginler peş peşe sıralanmışlardır. Kökenlerinin Of'tan geldiğini öğrenen bilginlerden bazısı İslamiyeti anlatmak için Trabzon'a gitmişler, bazısı Antep'e ve bazısı da Maraş'ta kalmışlardır.

Of' Yerleşen Maraşlı Bilginlerden Bazıları:

1.     Maraşlı Saçaklızade Osman.

2.     Maraşlı Saçaklızade Muhammed.

3.     Maraşlı İlyas 

4.     Maraşlı Hasan.

Saçaklı Mehmet Efendi  Maraş ve Antep'te faaliyet göstermiştir.

------------------------------------------------------------------

MARAŞLI İLYAS EFENDİ

KİMDİR: İslamı tebliğ etmek üzere Maraş’tan  bölgeye gelen 4 kişiden biri. Saçaklızade Osman Efendi'nin kardeşi ya da amcasının oğludur. Of merkezde irşat faaliyetlerinde bulunduğu sanılmaktadır.

-----------------------------------------------------------------------

YAŞADIĞI ASIR: Maraşlı Osman Efendi'nin kardeşi ya da amcasının oğlu olduğuna dair rivayetler vardır. Bu durumda da 1500'lü yılların ilk elli yıllık bölümünde yaşadığı düşünülebilir.

MEZARI: Maraşlı İlyas Efendi adıyla Çaykara, Of-Çaykara Yente Köyünde (Şimdiki adıyla Çaykara - Çayıroba köyü) mezarı bulunmaktadır.
Gelenler 4 kişiydiler. Bunların 3’ü kardeş, 1’i amcaoğluydu.
-------

Saçaklılar ailesinden çok sayıda bilgin yetişmiştir. Rum kökenli olan aile, Hz. Ömer devrinde Medine'ye gönderilen iki Hristiyan bilginin Medine dönüşünde Maraş'a yerleşmesinden  sonra bilginler peş peşe sıralanmışlardır. Kökenlerinin Of'tan geldiğini öğrenen bilginlerden bazısı İslamiyeti anlatmak için Trabzon'a gitmişler, bazısı Antep'e ve bazısı da Maraş'ta kalmışlardır.

Of' Yerleşen Maraşlı Bilginlerden Bazıları:

1.     Maraşlı Saçaklızade Osman.

2.     Maraşlı Saçaklızade Muhammed.

3.     Maraşlı İlyas 

4.     Maraşlı Hasan.

Saçaklı Mehmet Efendi  Maraş ve Antep'te faaliyet göstermiştir.

-----------------------------------------------------------------------

MARAŞLI MUHAMMED EFENDİ

KİMDİR: İlim Adamı. Düşünür-İslam Gizemcisi – Sofi.

İslam Hukukçusu.

 Maraş’tan İslamı tebliğ etmek üzere bölgeye gelen 4 kişiden biri olan Muhammed Efendi’nin mezarının Sultanmurat Yaylasındaki Maraşutlar mezarlığında bulunduğu Tarihçi Araştırmacı Yazar  Haşim Albayrak, Sultan Murat Yaylasında verdiği konferansında:  Sultanmurat Yaylasında bulunan “MARAŞUT”  Mezarlığının Maraşlılar anlamına geldiğini ve yöre halkının bilgileriyle birleştirilince bölgemizin İslamlaşmasını sağlayan ve

YAŞADIĞI ASIR: Maraş’tan hicri 960 - miladi 1552 yılında geldiği bilinen 4 kişiden dördüncüsünün mezarının Sultanmurattaki Maraşlılar mezarlığında olduğu ve adının da;

1.     Maraşlı Saçaklızade Muhammed (Osman Efendi'nin kardeşi) Sultan Murat Yaylasındaki Marşutlular Mezarlığında,

2.     Maraşlı Saçaklızade Osman (büyük kardeş)Maraşlı köyünde,

3.     Maraşlı İlyas (Maraşlı Saçaklızade Osman Efendi'nin kardeşi)

eski Pazar’da,

4.     Maraşlı Hasan (büyük kardeş Osman’ın kardeşi veya amcasının oğlu) Efendilerdir. Yente köyünde metfun bulundukları netleşmiştir. Daha sonra 1916’daki Sultanmurat  Savaşlarının nasıl cereyan ettiğini anlatan yazar Haşim Albayrak, bu konularda onlarca kitap yazdığını fakat tarih bilgisinin eksik olması dolayısıyla gerekli ilgiyi yeterince bulamadığını beyan ederek, böyle konferansların bölgedeki kuruluşlar tarafından teşvik edilmesi halinde yeni neslin tarihi bilgileri öğreneceğini ve bölgeyi daha fazla seveceklerini beyan ederek dinleyicilerin sorularını cevaplandırdı.

Çaykara Çayıroba'da İlyas Efendi'nin Yente Camisi haziresinde mezarı vardı. Onun mezarında yapılan duaların çeşitli hastalıklara iyi gelme inancı ve mezarı yanında kalma geleneği oluşunca mezarı Yente Camisinin içine alınmıştır. Böylelikle mezarı bir yatır haline getirilmiştir.

Of-Çaykara Yente Köyü'ndeki Fındıkoğlu ailesi; kendilerinin Maraşlı Saçaklızade Osman Efendi'den geldiklerini, aile tarihlerinde ifade etmektedirler. Buna göre Maraş'taki Saçaklızadeler ile Of'taki Fındıkoğulları'nın aynı aileden olduğu görülmektedir.
------------------------------------------------------------------


      Maraş’tan İslamı tebliğ etmek üzere bölgeye gelen 4 kişiden Muhammed Efendi’nin mezarının Sultanmurat Yaylasındaki Maraşutlar mezarlığındadır.

--------

Saçaklılar ailesinden çok sayıda bilgin yetişmiştir. Rum kökenli olan aile, Hz. Ömer devrinde Medine'ye gönderilen iki Hristiyan bilginin Medine dönüşünde Maraş'a yerleşmesinden  sonra bilginler peş peşe sıralanmışlardır. Kökenlerinin Of'tan geldiğini öğrenen bilginlerden bazısı İslamiyeti anlatmak için Trabzon'a gitmişler, bazısı Antep'e ve bazısı da Maraş'ta kalmışlardır.

Of' Yerleşen Maraşlı Bilginlerden Bazıları:

1.     Maraşlı Saçaklızade Osman.

2.     Maraşlı Saçaklızade Muhammed.

3.     Maraşlı İlyas 

4.     Maraşlı Hasan.

Saçaklı Mehmet Efendi  Maraş ve Antep'te faaliyet göstermiştir.

--------------------------------------------------

YASİN MORTAŞ

KİMDİR: Ozan / Yazar ve Amatör fotoğrafçı.

DOĞUMU: 1867 Yılında Maraş İli, Afşin  İlçesinde doğdu.

ÖĞRENİMİ: Afşin Lisesi’nden mezun oldu. Sağlık Meslek Lisesi tamamlama programını, Sağlık Yüksek Okulunu, ve İşletme Fakültesini bitirdi.

EDEBİ HAYATI

Şiirleri, Dolunay, Dergâh, Yedi İklim, Kırağı, Lika, İnsan Saati, Yalnız Ardıç, Güneysu, Şardağı, Derkenar, Dergibi, Mor Taka, Ada, Mavi Çınar, Gülbang, Bir Edebiyat Yaprağı gibi çeşitli dergilerde yayımlandı. Birçok antolojide yer aldı.

ÖDÜLLERİ

1.   Afşin kaymakamlığının düzenlemiş olduğu "Manzum Ashab-ı Kehf" ulusal şiir yarışmasında, "Mağara Yarenleri" adlı şiiri 3.lük ödülüne layık görüldü.

2. Şair-Yazar ve Amatör fotoğrafçı Yasin Mortaş “Sır Barajı” civarında çektiği ‘Peygamber Devesi’ fotoğrafıyla katıldığı National Geographic Uluslararası Fotoğraf Yarışması’da Doğa kategorisinde Türkiye üçüncüsü oldu.

Derkenar, Dergibi, Mor Taka, Ada, Mavi Çınar, Gülbang, Bir Edebiyat Yaprağı gibi çeşitli dergilerde

yayımlandı. Birçok antolojide yer aldı.

ÖDÜLLERİ

1.   Afşin kaymakamlığının düzenlemiş olduğu "Manzum Ashab-ı Kehf" ulusal şiir yarışmasında, "Mağara Yarenleri" adlı şiiri 3.lük ödülüne layık görüldü.

2. Sağlık Bakanlığı'nın düzenlediği ''Sevgi En İyi İlaçtır'' temalı yarışmada ''Paslı Bisiklet'' adlı öyküsüyle birinciliği elde etti.

 

3. Şair-Yazar ve Amatör fotoğrafçı Yasin Mortaş “Sır Barajı” civarında çektiği ‘Peygamber Devesi’ fotoğrafıyla katıldığı National Geographic Uluslararası Fotoğraf Yarışması’da Doğa kategorisinde Türkiye üçüncüsü oldu.

           

ESERİ

Şiirlerini, Güvercin Vadisi Şiirleri adlı bir şiir kitabı topladı.

-------------------------------------------------------

Vaktin 

Elif Yüzü

asri bir

esinti kesti yolumu

bakırdan bir gök kapadı

tarifsiz yanımı

rüzgarı beni yaktı

damarda ki suskun göl

baskın geldi uykuya

fesleğen akşam

serildi suya

demlendi rüya

göynük orman yine

şiire yakıldı bir süre

kalemin çocukları

düştü yâr'e

nefesleri yandı

harmanımdan çağrı var

vuslâtın yalnız kalan

çırpıntısına dönük

maverâ'da

olağan bir hâl var

ışığı bize sönük

sen hep çoğal

elif yüzü vaktin

eksilirim ben

yaz'93

Yasin Mortaş

-----  

Dilâra'nın 

Husumeti

dilâra

bütün aşkları

yanına çağırır

yaslanırdı dağlarına

dilâra

gel bir can bağışla

husumetinle

getir hislerini

kalbini götürme

dilâra

susadığım çöllerinde

sağılırsın güneş gibi

çatlamışlığıma

bir damla su

üç güneş bırakırsın

kurumuş dudağıma

cehennem ah dilâra/cehennem

sus dilâra

incitme ses tellerini

sus

ıssız ormanlar çağırayım

yanına

bir aşk masalı bahşet

yalnız kalmış dağlarıma

ben,hümâ kuşuyla konar-göçer ağlarım

ah dilâra

sessizliğin çok fırtına çaldı

ormanlarımdan

gönlümün

açılmamış sözü

durgun yüzüydü

dilâra

renk taşırdı aşklara

yaz'94

Yasin Mortaş

----- 

Eylül

eylül

ki kelimelerin

hazan mevsimi

bütün lügatlerden düşmüş

sarı kağıtlara

üşümüş bir kitap gibi

aşkı gönenmiş

yaprakları çıkarılmış

yalnızlığa dair

eylül

bütün baharları

şimdiden dökmüş

üzerinden

(güz'96)

Yasin Mortaş

------------------------------------------------------

         Şair-Yazar ve Amatör fotoğrafçı

Yasin Mortaş'ın  ödül alan 

      "Peygamber Devesi" fotoğrafı. 
Ozan; Mehmet Mortaş'ın kardeşidir. 

------------------------------------------------------

ÖZLEMİ

AKTİL AŞIKLARI

KÖYÜN ADI: Köyün asıl adı Aktil olmakla birlikte Cumhuriyet dönemine geçişte Yalıntaş olarak değiştirilmiştir.

KİM KURDU:  Köy; Sevdilli köyü merkezli Alhas (alxas) aşireti mensupları tarafından kurulmuş bir köydür. Köyün yaklaşık 1800 yıllarında kurulduğu söyleniyor.

Söylenenlere bakılırsa, köyün kurucusunun Sevdilli köyünden ayrılan Kıcanlar (Qıcan) kabilesinden Kıco Mılle’nin olduğu söyleniyor.

AŞİRETLER: Köyün gelişme sürecinde Alhas (alxas) aşiretinin diğer kabileleri ile birlikte köyde:

1.      Kıcanlar (Qıcan),

2.      Kamberliler (Qemberan),

3.      Çevxiyanlılar (Çêwxwîyan),

4.      Lordinliler (Lordînan),

5.      Husanlılar,

6.      Sılanlar,

7.      Kandanlar,

8.      Turuçlular,

9.      Sinemilli aşiretinden aileler,

10.    Setirekliler,

11.    Örenliyanlılar,

12.    Hasanbekliler (Hesenbêgıyan) gibi kabileler de yaşamaya başlamışlardır.

HOŞGÖRÜ KÜLTÜRÜ:  Köy ırksal bakımdan Kürt’tür ve kırmanc lehçesiyle konuşur. Dinsel açıdan alevidir. Dinsel ritüeller konusunda bölge insanına özgü uygulamalar da görülmektedir.(zöret, ziyaret-i kande) Bu kimliksel özelliklerin yanında köyde belli dönemlerde Ermeni (Hristiyan), Türk (Sünni) ailelerde yaşamışlardır. Köyün sahip olduğu bu hoşgörü kültürü ve bulunduğu konum 1900 – 1960 yılları arasında ekonomik, demografik, kültürel bir merkez olmasını sağlamıştır. Hatta bu dönemde köyde bulunan hane sayısının 200 olduğu nüfusunun ise 1000 olduğu bilinmektedir. Aktil (Yalıntaş) köyünün dönemin merkezlerinden biri haline gelmesini sağlayan diğer bir etken de verimli topraklara, mezralara sahip olmasıdır.

Başlıca Mezralar:

•       Serçekuyusu,

•       Kocapınar ve

•       Bebe mezralarının yanında,  Terzi ve Yazı Yayla alanları vardır.

COĞRAFYA KONUMU: Kahramanmaraş iline 193 km, Elbistan ilçesine 33 km uzaklıktadır.

KÖYÜN İKLİMİ: Akdeniz iklimi etki alanı içerisindedir. Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Yerleşim yerinin köy tüzel kişiliği alması ile birlikte köyün tüzel kişiliğini temsil etmesi için köy muhtarlık seçimleri de yapılmaktadır.

KÖYÜN ALTYAPISI:  Köyde, ilköğretim okulu vardır ancak kullanılamamasının yanı sıra taşımalı eğitimden yararlanılmaktadır. Köyün içme suyu şebekesi ve kanalizasyon şebekesi yoktur. Ptt şubesi ve Ptt acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.

----------------

AKTİL AŞIKLARI

(Maraş İli, Elbistan İlçesinin Aktil (Yalıntaş) köyünün ozanları)


1. Ademî,
2. Öztoprak  (Halil Öztoprak),
3. Hatayi (şıx),
4. Şükrü,
5. Özlemî (Haydar Öztoprak)
6. Perişan Derviş (Maraşlı Derviş Mermertaş)
----

ÖZLEMİ (OZAN ÖZTOPRAK)

  

ASIL ADI:  Asıl adı Haydar Öztoprak.

DOĞUM YERİ / YILI: Ozan Öztoprak, 1946 yılında Elbistan ilçesinin Aktil (Yalıntaş) köyünün Bebe mezrasında doğdu.

GÖÇ: Yaşamını 1962 yılına kadar Aktil’de sürdüren Ozan Öztoprak, 1962 yılında mezradaki evleri Devlet tarafından yıktırıldıktan sonra 1963’te ailesiyle birlikte Ankara’ya göçtü.

Çocukluk yıllarında yazmaya başlayan Haydar Öztoprak, halen Almanya’da yaşıyor.

ESERLERİ: Haydar Öztoprak’ın, babası Halil Öztoprak’ın mücadelesini anlatan Yazar Halil Öztoprak’ın Yaşam Köyünün Acı Öyküsü (1994) adlı bir anlatı kitabıyla; şiirlerini topladığı Özgürlük Türküleri (Ank. 2002) adlı bir kitabı bulunuyor.

------

Ayrıldım

Yeni düştüm ayrılığın derdine

Bir gonca gül iken daldan ayrıldım

Hasret kaldım ana baba yurduna

Muhabbeti tatlı dilden ayrıldım

Dünyaya geleli yüzüm gülmedi

Dertli gönlüm dert azadı olmadı

Ayrılığa kimse çare bulmadı

Yarimden garipten baldan ayrıldım

Bir gül iken yaban ellerde soldum

Gün oldu kederden saçımı yoldum

Şimdi gurbet elin garibi oldum

Köyümden kazamdan ilden ayrıldım

Ben anayurduma veda eyledim

Dertli gönlüm garip geda eyledim

Gözümün yaşını bade eyledim

Deryadan denizden selden ayrıldım

Özlemî’yem hasret çeker gülemez

Yanar ağlar göz yaşını silemez

Hiç kimseye gurbet vatan olamaz

Gerçek olan vatan kuldan ayrıldım

KAYNAK: Mehmet Bayrak’ın  “İçtoroslar’da Alevi-Kürt Aşiretler”,  kitabından yararlanılmıştır.